Populisme bestrijden met passie

De opkomst van populistisch rechts in Europa wordt door iedereen en alles besproken. Yair Zivan - rechterhand van Israëlisch oppositieleider en oud-premier Yair Lapid - doet een duit in het zakje in een interessant stuk in de The Economist. Zijn antwoord op het populistische gevaar: “centristen” moeten duidelijk maken wat het betekent om populisme te bevechten, en moeten passie en overtuiging omarmen als strijdmiddelen.

Het centrum is niet hetzelfde als het midden. Het politieke centrum is een reeks overtuigingen en het midden is een flexibel punt op het spectrum. En die laatstse kan dus naar rechts of links verschuiven, naar gelang de politieke werkelijkheid. Het centrum moet weer de plek van hoop worden.

Centristen (is er een beter Nederlands woord?) zijn optimistish over de toekomst en de menselijke natuur. Ze zijn niet naïef, geloven niet in Utopia, maar geloven dat met de juiste aanpak progressie geboekt kan worden. Voortuigang is mogeljk zonder de nationale indentiteit te verliezen.

De waarden van het centrum gaan over matiging, pragmatisme, compromis en het omarmen van complexiteit, in tegenstelling tot de simplistische oplossingen van het populisme. Het mag geen technocratische exercitie worden. Ze moeten zowel intellectuele als emotionele antwoorden bieden, door in te spelen op de oprechte grieven en angsten van mensen (en die populisten handig uitbuiten). Om die geloofwaardig over te brengen is het wel nodig dat de passie en overtuiging terugkeren in het centrum. Want vrij naar Yeats is het nu zo “dat de besten geen overtuiging hebben, terwijl de slechtsten vol passie zijn.”

Zivan ziet goede voorbeelden in Griekenland en Polen, waar respectievelijk Mitsotakis en Tusk winnende coalities van het centrum hebben weten te vormen en de schade aan het herstellen zijn die de populisten hebben veroorzaakt.

Het artikel is een samenvatting van Yair Zivan’s boek “The Centre Must Hold: Why Centrism is the Answer to Extremism and Polarisation".