Hoe een zwerm vogels bijna het Midden-Oosten in brand zette

De wereld staat op scherp. Tussen Iran en Israël escaleren de spanningen tot een punt waar we twee scenario's zien: ofwel valt het Iraanse regime (met alle onzekerheid van dien), of we sturen af op een grote oorlog waarbij ook Amerika betrokken raakt. Dit is geen gewone geopolitieke schermutselingen – dit is een historische gebeurtenis.

Maar er is nog iets anders gaande. De gewelddadige taal die Trump zo graag bezigt en ziet, sijpelt door naar landen. En dat heeft internationale repercussies – ook voor ons.

Geweld als nieuw normaal

De signalen zijn verontrustend. Tijdens een recente hoorzitting in het Amerikaanse Congres kon Pete Hegseth het niet over zijn lippen krijgen om te zeggen dat Oekraïne werd aangevallen door Rusland. Rusland heeft in zekere zin "gewonnen" – de Amerikaanse regering heeft hun woordvoering overgenomen.

Bij de rellen in Los Angeles zien we geen sussen, maar aanwakkering. Het leger wordt keer op keer ingezet als zogenaamde oplossing. Geweld tegen anderen wordt niet meer ingedamd, maar soms zelfs goedgekeurd.

In de Wired verscheen een artikel over hoe je veilig kunt protesteren. De adviezen? Gezicht bedekken, telefoon thuislaten, geen auto meenemen vanwege je nummerbord, en niets online posten – want ze komen achter je aan. Dit soort waarschuwingen lazen we tot voor kort alleen over landen als China.

De vogels van Hezbollah

Bob Woodwards boek "War" laat zien hoe menselijke relaties, inzet en diplomatie van groot belang zijn bij het temperen van geweld. Een ongelooflijk verhaal.

Begin van de oorlog Gaza-Israël: extreem gespannen situatie. Voor Israël was het niet de vraag óf ze zouden worden aangevallen vanuit elders, maar wanneer. Vanuit verschillende hoeken, waaronder Hezbollah, kwamen bedreigingen.

Binnen een paar uur steeg de spanning enorm. Netanyahu's team zat onder druk, de Amerikanen zaten er bovenop. De National Security Advisor en minister van Buitenlandse Zaken werden voortdurend geïnformeerd.

Plotseling melden de Israëli's: "We gaan nu. We zien op beelden paragliders vanuit Libanon die Israël binnenkomen. We moeten een preemptieve aanval uitvoeren op Hezbollah." Even later meldden ze ook drones over de noordelijke grens.

Sirenes loeien. Geen keuze meer, lijkt het. Vliegtuigen worden klaargemaakt. Binnen dertig minuten zou een grote oorlog in het Midden-Oosten uitbarsten.

Maar de Amerikanen handelen zorgvuldig. Ze dubbelchecken alles. Ze zien geen drones. Geen paragliders. Geen bewijs.

"We zien ze niet. Ze zijn er niet," zeggen ze tegen de Israëli's.

Toch wil Israël doorgaan. Sociale media overspoeld met berichten over drones en sirenes. Israëli's zoeken beschutting.

Dan grijpt Jack Sullivan, de National Security Advisor, in. Tegen Netanyahu's rechterhand: "Het gaat niet gebeuren. Het kan niet gebeuren. We zien hier niets van. Het bestaat niet. Je informatie is fout. Je bent in paniek en neemt verkeerde beslissingen. Back down. Slow down."

Op datzelfde moment krijgen de Amerikanen via een tussenpersoon uit Noorwegen bericht van Iran: "Wij zijn niet op zoek naar een conflict."

"We moeten dit nu echt in de tank houden," zegt de Amerikaan.

Op het laatste moment zegt het oorlogskabinet van Netanyahu: "Oké, we doen het niet."

Het leger start een onderzoek.

En wat bleek? De drones waren vogels.

Vijf uur, twaalf minuten

Dit was een van de spannendste dagen die het buitenlandse team van Biden ooit heeft meegemaakt. In vijf uur en twaalf minuten stond het hele Midden-Oosten op de rand van oorlog – door een zwerm vogels.

Sullivan noemde het later de meest stressvolle dag uit zijn professionele leven. Hij had nooit gedacht dat het zo moeilijk zou zijn om coalities te bouwen en vast te houden, en mensen te overtuigen.

Woodwards boek gaat over Biden, maar Trump en zijn team zouden hier heel anders mee zijn omgegaan. Netanyahu deed al wat hij wilde, en met Trump helemaal – omdat die geen idee heeft wat hij doet.

De No Kings-beweging heeft dus helemaal gelijk. In een wereld waar geweld steeds meer wordt genormaliseerd, waar surveillance wordt ingezet om mensen bang te maken, en waar vijf uur en twaalf minuten het verschil kunnen maken tussen vrede en oorlog, is er geen plaats voor leiders die denken dat ze boven de wet staan.

Diplomatie werkt. Menselijke relaties maken het verschil. En soms red je de wereld door simpelweg te zeggen: "Back down. Slow down. Het zijn maar vogels."