Het uur van de wolven – Europa moet wakker blijven

Giuliano da Empoli is een interessant soort man. Half schrijver, half politiek dier.
Als Italiaanse Zwitsers spreekt hij een paar Europse talen, hij is oud-adviseur van premier Renzi en oprichter van denktank Volta. Hij doceert politicologie aan Sciences Po in Parijs en loopt mee met Macron. In zijn boeken combineert hij politieke analyse met literaire stijl. Dankzij zijn “fly on the wall”-status ziet hij hoe het er in het centrum van de macht aan toegaat.

In Het uur van de wolven laat hij zien hoe deze macht verschuift. De nieuwe leiders zijn een soort wolven (chaos-ingenieurs in het Franse origineel). Figuren als Bukele, Trump en Mohammed bin Salman gebruiken chaos, geweld en misleiding als methode. Instabiliteit als keuze. En ze hebben instinctief een monsterverbond gesloten met techfiguren als Musk en Thiel. Hun algoritmes ondersteunen het nieuwe autoritaire model. Technologie en politiek werken samen. Het doel: regels breken en macht veroveren.

Een tekenend voorbeeld is Lieusaint, een Frans dorp dat plots werd overspoeld door verkeer. Oorzaak: de navigatie-app Waze. De burgemeester kon het niet stoppen. De technologie was ongrijpbaar. Dit is volgens Da Empoli geen fout, maar precies het systeem: macht die zich onttrekt aan publieke controle.

Zijn these: nieuwe technologie bevoordeelt de agressor. AI en algoritmes maken besluitvorming ondoorzichtig. Transparantie en democratie raken op achterstand. Chaos komt niet langer van buiten, maar het kenmerk van de machthebbers. Leiders die regels breken, krijgen steun zolang ze beloven het op te lossen. Chaos is niet langer het instrument van de rebellen, maar van de machthebbers.

Europa is volgens Da Empoli de laatste dam. De EU probeert als enige techbedrijven te reguleren. Denk aan boetes voor Meta en Apple. De traagheid van het Europese systeem is geen zwakte, maar misschien juist een verdedigingslinie denkt Da Empoli. Toch waarschuwt hij: technische regulering is niet genoeg. De aanval op de democratie is ook cultureel en psychologisch. Het antwoord moet daarom politiek zijn.

Durven we op te staan tegen deze nieuwe wolven?