De oceaan is in nood (en dat raakt ons allemaal)

We denken vaak aan de aarde als een landplaneet, maar eigenlijk wonen we op planeet Water. Zo’n 70% van het aardoppervlak bestaat uit oceanen. Die zeeën doen veel meer dan je denkt: ze regelen het klimaat, geven ons zuurstof, bieden voedsel, energie, vervoer en verkoeling.

Maar die oceaan? Die is er slecht aan toe.

Ik was deze week een dag in Nice, bij UNOC, de Oceaan-coferentie van de VN, waar ik op de Impactful Innovation Day van Katapult een sessie mocht hosten over investeren in oceaan-initiatieven.

Op het vijfdaagse event kwamen meer dan 15.000 mensen uit de hele wereld samen, waaronder 60 staatshoofden. Grote discussies over bescherming, vervuiling, regelgeving en financiering, maar ook actie en commitment. Opvallend: de Verenigde Staten waren er niet bij. Trump wil diepzeemijnbouw toestaan — zelfs buiten de Amerikaanse wateren. Internationale afspraken zijn dan maar lastig.

Wat is er aan de hand?

• De oceaan warmt op: 90% van de extra warmte door klimaatverandering komt in het water terecht. In 100 jaar is de oceaan gemiddeld al 1,5 graad warmer geworden.

• Het water verzuurt: Door de opname van CO₂ is de pH van de oceaan met 26% gedaald. Dat is funest voor schelpdieren, koralen en ander zeeleven.

• Plastic, plastic, plastic: Elke dag belandt het afval van ongeveer 2.000 vuilniswagens in oceanen, rivieren en meren.

• Vissen verdwijnen: Eén derde van de visbestanden is overbevist. 90% van de roofvissen is sinds 1970 al verdwenen.

• Koraal verdwijnt: Minstens 70% van de koraalriffen staat onder druk — meer dan 90% dreigt vóór 2050 verdwenen te zijn.

• Bescherming? Nauwelijks. Slechts 3% van de oceaan is momenteel strikt beschermd.

Waarom moet je je hier zorgen om maken?

Zonder gezonde oceanen stort ons hele systeem in. De zee helpt ons klimaat stabiel te houden door CO₂ op te nemen, en zorgt voor voedsel, zuurstof en werkgelegenheid. Als de oceaan die functies verliest, zijn ook wij de dupe.

We worden letterlijk gegrild zonder zee.

Wat is het resultaat?

De landen deden een gezamenlijke oproep: bescherm meer oceaangebied, verminder vervuiling, regel de volle zee beter, en steun kwetsbare kustlanden financieel.

Dat is hoopgevend. Want er is eindelijk meer aandacht. Politici worden actiever. Media pikken het op. Innovatie en investeringen komen op gang.

Maar we zijn er nog lang niet, en het is 2 voor 12.