Mens zijn in een tijd van AI

2024 was (weer) het jaar van AI. De ontwikkelingen gaan zo snel, dat je soms vergeet hoe cluncky het een jaar geleden ongeveer was, en hoe snel je weer gewend raakt aan nieuwe toepassingen.

Persoonlijk gebruik ik AI voor alles wat ik kan bedenken. Gewoon om te testen of het zin heeft. Dus ik laat AI mijn calls uitwerken, ik brainstorm over ideeën of teksten, soms klets ik er zelfs mee in de auto (beste is om AI de rol van interviewer te geven over een idee dat je hebt, en dat later laten uitwerken) Kortom, ik zit heel erg in de spelende fase. Om te kijken of ik er nieuwe ideeën van krijg, of ik er sneller van ga werken, of het leuker wordt. Maar vandaag wil ik niet alle tools en tricks delen, dat komt weer een andere keer.

Want dit is de eindejaars-uitzending, en dan is het goed om iets meer te reflecteren. Wat gaat 2025 brengen? Welke kansen en bedreigingen gaan we zien, doordat AI in ons leven is gekomen? Welke dilemma’s moeten we over nadenken? En wellicht wat stof om de kerstgesprekken een upgrade te geven.

En daarom raad ik aan om de New York Times dealbook discussie over AI te luisteren. Is half december gehouden, met 10 vooraanstaande experts uit de AI wereld. Dat was echt tof om naar te luisteren. Je krijgt in anderhalf uur alle debatten en dilemma’s van AI voorgeschoteld.

Gaan we nog wel relaties kunnen opbouwen?

Hier hebben we het al over gehad in een eerdere uitzending. Gaat liefde veranderen door AI? Er zijn al verschillende bedrijven die AI-vrienden aan het bouwen zijn. Dit was een interessante quote van de CEO van Replica, zo’n bedrijf die dat doet. Ze stelt: “In my view, the companions are potentially one of the most dangerous technologies that we've ever created, almost posing an existential risk to humans.” 

Ze ging verder: “Imagine we build AI companions that make us productive at work but slowly die inside emotionally because we don’t have the willpower to interact with each other.” Kortom: deze technologie kan leiden tot sociale en emotionele isolatie, doordat mensen de voorkeur geven aan relaties met AI boven menselijke interactie. “Waarom bouw je het dan?”, vroeg de interviewer vertwijfeld. En dat vroeg zij zich ook af (weird moment). Maar uiteindelijk gaf ze aan dat het hetzelfde is met social media: toen dachten we vooral wat kunnen we ermee, en niet: “wat doet het met ons?” en die fout moeten we niet opnieuw maken.

Welcome to our computer overlords?

Ook werd er gesproken over wat ze noemen: het "obsolescence regime”. Stel je voor: AI wordt zo goed, dat je het niet kunt negeren om ermee te werken. En je incentive om het te blijven controleren wordt steeds minder. Ajeya Cotra, van Open Philanthropy, zei het mooi: “To refuse to use AI, or even to spend too much human time double-checking its decisions, would be like insisting on using pen and paper or not using electricity today.” Kortom: dat doe je niet. Maar wat gebeurt er dan?

Dezelfde Ajeya Cotra: “If you want your company to be competitive, you have to have AI workers and AI executives. Human leaders might become figureheads, reliant on AI advisors that outperform them in understanding and decision-making.” 

Wat voor een wereld leven we dan? Als we figureheads zijn? Stokpoppen? Menselijke controle verdwijnt en AI wordt de drijvende kracht achter belangrijke beslissingen. En kijk, als alles goed gaat, is er niks aan de hand, maar: “If AI systems are loyal to the wrong actors, or worse, operate with misunderstood goals, it could lead to systemic instability.” 

Governance dus. Nadenken en niet alles implementeren voordat je over de gevolgen hebt nagedacht.

Want er zijn enorme voordelen

Maar, ik ben geen doomsday denker. Maar we moeten wel leren van eerdere technologie. Want de mogelijkheden zijn echt enorm omdat we leren van de natuur” “The possibilities are incredible—drastically speeding up drug discovery, finding targets for drugs currently considered undruggable, or predicting severe weather events weeks in advance.” 

Ook kunnen we onderwijs, gezondheidszorg en juridische ondersteuning veel toegankelijker maken: Sarah Guo, van Conviction, vond het democratserend: “Imagine giving everyone access to a personalized tutor or specialized doctors that were previously out of reach.” Geweldig toch?

AI is een neutrale techniek

Het is een beetje een dooddoener, maar niet minder waar: AI is een neutrale techniek. Net zoals kernenergie. Je kan er goeie en slechte dingen mee doen. Peter Lee van Microsoft Research vergeleek het met een koperdraad, je kan er een gebouw mee van electriciteit voorzien, maar ook iemand om het leven brengen. Talking about the risks of AI itself is sort of like talking about copper wire. Copper wire carries electric current really efficiently from point A to point B, and that makes so much possible. But it can also shock people, so we need some standards and insulation regulations.” 

Tijd voor reflectie

Dus wat moeten we gaan doen in 2025? In het panelgesprek kwamen een aantal oplossingen langs:

• Focus op menselijke waarden. Alle AI zou gebouwd moeten worden met het centrale idee, het nog meer tot bloei brengen van de mens.

• Investeren in onderwijs en bewustzijn. We moeten allemaal meer snappen van AI, niet alleen de nerds.

• Beheers de snelheid: Bewust pauzeren bij de introductie van nieuwe AI-systemen om te evalueren wat de maatschappelijke impact is.

• Kansen eerlijk verdelen. Voorkom monopolievorming. Iedereen moet kunnen profiteren, niet een paar happy few.

• Duidelijke regulering en ethiek. Wordt wellicht best lastig: hoe kan je iets veilig maken, zonder dat je innovatie remt?

Kortom: tijd voor reflectie: hoe houden we menselijke waarden intact terwijl we AI omarmen? Zoals Peter Lee zei, AI is net als koper—geweldig als je er slim mee omgaat, gevaarlijk als je het zonder isolatie aanraakt. Misschien moeten we ons afvragen: willen we een hulpmiddel dat ons versterkt, of een systeem dat ons vervangt?