De opkomst en ondergang van het platenlabel van Otis Redding en Isaac Hayes

Het mooie aan muziek-documentaires is dat je opeens dicht bij het creatieve proces zit van liedjes die je al heel lang kent. Via een tweet van Menno Pot werd ik gewezen op de documentaire Stax: Soulsville USA. Het gaat over een platenlabel, opgericht door Jim Steward en zijn zus Estelle Axton in 1959. 

Midden in een zwarte buurt in Memphis namen ze in eerste instantie witte country muziek op. Maar dat werd geen succes. Maar omdat er ook een platenzaak bij werd geopend, waar veel zwarte jongeren langs kwamen, stapten ze over op de rhythm & blues en later soul muziek.

Met artiesten als Sam & Dave (Soul Man) Otis Redding (die door iedereen werd aangezien als een roady die in de gang zat te wachten) en producer en later zanger Isaac Hayes (Theme from Shaft) werd de Stax sound een begrip in Amerika.

En bijzonder in die tijd, een mix tussen witte en zwarte artiesten. En dat loopt pijnlijk door de hele documentaire heen: de diepe raciale scheidslijnen in Amerika in die tijd. Zelfs zover dat ze (als ze worden gevraagd om in de UK te touren) zeggen, hier kan je pas echt vrij zijn. 

Paul McCartney zat in de zaal om Sam & Dave te zien spelen, en dus dachten ze: we kunnen de oversteek maken naar de witte mensen. Hoogtepunt zijn beelden van een optreden van Otis Redding op een hippiefestival in Monterey in 1967,  waar hij het publiek op z’n kop zette.

Natuurlijk kon dit niet goed gaan. Redding overlijdt door een vliegongeluk. Er komt ruzie over contracten, er is nog een wederopstanding. Maar uiteindelijk eindigt Stax-records in het museum. 

Maar dit is een heerlijke documentaire om te kijken, maar vooral ook te luisteren (met een goeie koptelefoon op). Om te genieten van het rauwe —niet zo gepolijste als Motown— geluid van Stax-records.