Goede Bedoelingen, Onbedoelde Gevolgen

Ik ben iemand van actie. Als er een probleem is, hoe kunnen we het oplossen? Kunnen we iets bedenken? Iets uitvinden misschien wel? In de familie De Jong gaat nog steeds het verhaal, dat ik —omdat ik de tuin moest aanvegen van mijn ouders— liever uren lang een houten kar ging bouwen met een bezem eronder, dan me gewoon 10 minuten kwaad maakte en de taak afkreeg.

Maargoed: doeners dus. Mensen die in de actiestand springen. Dat kan ook verkeerd uitpakken. En dat noemen we onbedoelde gevolgen. En dat soort verhalen vind ik altijd fascinerend! Een aantal voorbeelden uit het verleden, en eentje, waar toekomstige generaties ons nog om zullen haten.

Drooglegging in Amerika

Het verbod op alcohol in de jaren '20 van de Verenigde Staten, oorspronkelijk bedoeld om de handel in alcohol te onderdrukken, resulteerde paradoxaal in het tegenovergestelde. Kleinschalige alcoholleveranciers werden uit de markt gedrukt, waardoor de grootschalige georganiseerde misdaad machtiger werd. Want iedereen wilde blijven drinken. Machtige maffiabazen werden door de drooglegging nog machtiger. Zie je wel vaker in de War on Drugs.

Het ondersteunen van de Mujahideen

Ze noemen dit bij de CIA: "blowback". Dat zijn onbedoelde consequenties van geheime operaties. Bijvoorbeeld het steunen van de Afghaanse Mujahideen tijdens de Russische inval in 1979, heeft er uiteindelijk voor gezorgd dat de Taliban en Al-Qaeda kon ontstaan.

Konijnen en Cobra’s

Met dieren gaat er ook veel mis. In de 19e eeuw in Australië werden met goede bedoelingen konijnen geïntroduceerd voor de jacht. Wat volgde was een ecologische nachtmerrie: een explosieve groei van de konijnenpopulatie die de inheemse flora en fauna verwoestte. Of in Brits-India, waar een premie op het doden van cobra's een perverse prikkel creëerde. Iedere dode cobra leverde geld op. Dus: gingen mensen cobra’s kweken! En het ergste van alles, toen dit beloning-systeem stopte, lieten de kwekers hun cobra’s los. Waardoor het probleem uiteindelijk alleen maar erger werd!.

NASA’s ‘Armageddon’ Missie

Maar dan nu: het meest recente en misschien wel meest verontrustende voorbeeld komt van NASA's DART-missie. Je weet wel, de NASA heeft een komeet van koers laten wijzigen door er een ruimtesonde tegenaan te laten knallen. Bedoeld om te testen: kunnen we zo’n astroide die op de aarde afkomt, laten wijzigen van koers. En ja, dat. kan. Maar nu blijkt, met onbedoelde gevolgen.

Bij de impact met de asteroïde Dimorphos ontstond een wolk van 37 nieuwe ruimtekeien, nu op koers naar Mars! Het zijn blokken van 7 meter doorsnede, maar omdat Mars nauwelijks atmosfeer heeft, kunnen ze grote schade berokkenen. Zou je denken: ach, jammer dan. Maar ze komen pas aan, over 6000(!) jaar. Dan hebben we waarschijnlijk een mooie kolonie op Mars opgebouwd, krijgen we nog even de groeten uit 2022!