Filmtip: "Navalny"

Lessen in dapperheid: hoe Navalny postuum zijn landgenoten oproept het nooit op te geven.

Vorige maand is Navalny overleden, langzaam vermoord door het misdadige Poetinregime. Vorige week heeft Poetin ervoor gezorgd dat hij nog zes jaar dictator van Rusland is. En deze week hebben de Moskovieten een aanslag van een aan IS gelieerde groep te verwerken gehad.
Hoogstwaarschijnljk zal het regime nu nog wreder worden. Overal: in Oekraïne, tegen minderheden, tegen moslims.

Het is allemaal vreselijk deprimerend en cynisch.

Is er nog hoop? Ik ben te rade gegaan bij de aangrijpende documentaire “Navalny”. Deze Oscar-winnende documentaire volgt de Russische oppositieleider Alexei Navalny in de tijd na zijn vergiftiging in 2020.

Even ter herinnering. In augustus 2020 zat Navalny in een vliegtuig van Siberië naar Moskou. Hij werd doodziek. Krijsend van de pijn, werd de noodlanding ingezet. Navalny werd naar een lokaal Siberisch ziekenhuis gebracht, waar artsen hem meteen behandelden. Na grote internationale druk werd hij uiteindelijk geëvacueerd naar Berlijn.

Daar bevestigden artsen dat hij vergiftigd was met 'novichok', een zenuwgas dat wel vaker door de Russische regering wordt gebruikt. Poetin geeft hiermee een enorme middelvinger. Met novitsjok stuur je namelijk een heldere boodschap: dat je niet met ze moet sollen.

Novichok is een bijzonder goedje. Het gif schakelt het lichaam zenuw voor zenuw uit. Het begint met het vernauwen van de pupillen en zweten. Daarna hopen slijm en schuim zich op in en rond de keel, in de neus en in de mond. Het slachtoffer krijgt ook last van hevige spiersamentrekkingen en sterft meestal door het stilvallen van de ademhaling of aan hersenschade. Daarna is er geen spoor meer van het gif terug te vinden. Handig als je elke betrokkenheid wilt ontkennen…

De documentaire laat vervolgens zien hoe het team van Navalny zelf gaat onderzoeken wat er is gebeurd. Hier is een glansrol weggelegd voor een van de onderzoekers van Bellingcat. Ze krijgen op een gegeven moment een van de mannen die hem heeft vergiftigd aan de lijn. Navalny doet alsof hij van de Russische overheid is, waarna die man de vergiftigingspoging tot in detail uit de doeken doet.

Echt schokkend. ‘We deden alles zoals we het geoefend hadden,’ zegt de nietsvermoedende spion, terwijl zijn slachtoffer Navalny met open mond luistert. ‘Maar ja, in ons beroep zijn nu eenmaal veel dingen onzeker,’ geeft hij als verklaring voor het mislukken van de moordpoging.

Ze publiceren alles. Het wordt een grote mediarel. Het zal niemand verbazen dat we sindsdien niets meer van de loslippige man hebben vernomen.

Na zijn herstel gaat Navalny terug naar Rusland. Op het vliegveld staan duizenden mensen op hem te wachten. De politie wordt agressief. Op bevel van Moskou wordt het vliegtuig gesommeerd naar ander vliegveld af te buigen.
Daar wordt Navalny gearresteerd, om uiteindelijk in een strafkolponie te belanden. Zijn anti-corruptie stichting wordt verbonden, zijnde “een extremistisch stichting”. 
Het begin van het einde.

Als de documentairemaker, Daniel Roher, vraagt: “mocht je vermoord worden, wat is dan je boodschap aan het Russische volk?”, antwoordt Navalny:

“Geef niet op. Het enige dat nodig is om het kwaad laten winnen is dat goede mensen niets doen.”

Te zien bij o.a. Disney+